De herfst is duidelijk in ’t land, en ’t is intussen gedaan met de meeste zomergroentjes. Aangezien ik alleen groentjes in het seizoen eet, heb ik nu weer volop de tomaten en paprika’s ingeruild voor pompoenen, knolselder en champignons. In de herfst heb ik nu eenmaal vooral zin in herfstige gerechten. Toch zijn er heel wat smaken die het hele jaar door ‘smaken’. Maar ik heb gemerkt dat er heel wat groenten zijn die een vergelijkbare smaak hebben, maar in een ander seizoen voorkomen – vaak zelfs aaneensluitend.
En dan heb ik het over:
Witte kool versus spitskool
Veel verschil is er niet tussen witte kool en spitskool. In de zomer kan je kiezen, maar in de lente kies je beter voor spitskool, en in herfst en winter kies je beter voor witte kool.
Groene selder versus knolselder
’t Is allebei selder hé. Groene selder is een zomergroente, dus probeer in de winter anders eens te vervangen door knolselder. Gaat prima hoor, ’t ziet er gewoon beetje anders uit.
Radijs versus rammenas
Die twee smaken nu eens echt quasi helemaal hetzelfde, maar radijsjes zijn iets van lente en zomer, en rammenas is een najaars-/wintergroente. Een weggevertje dus.
Witloof versus andijvie en radiccio
Ze behoren allemaal tot dezelfde familie, en hebben ook een vergelijkbare, wat bittere smaak. Witloof heeft een vrij lang seizoen, maar is best in herfst en winter, terwijl andijvie en radiccio vooral in lente en zomer tot hun recht komen.
Lente-ui versus bieslook en prei
Het zal je misschien verbazen, maar eigenlijk zijn lente-uitjes vooral iets van de lente en de zomer. In herfst en winter kan je dus beter kiezen voor kleine preitjes of bieslook, of een combinatie, een beetje afhankelijk van het gerecht.
Pompoen en zoete aardappel versus wortelen
Pompoen en zoete aardappel zijn typische najaarsgroenten, maar zitten vaak ook in meer zomerse recepten zoals curry’s. Wortel is dan vaak een goed alternatief.
Artisjok versus aardpeer
Eentje die wat minder voor de hand liggend is. Maar ik heb gemerkt dat de smaak van aardpeer, een typische herfst/wintergroente, dicht aanleunt bij die van artisjok, vooral verkrijgbaar in lente/zomer.
Spinazie versus postelein
Spinazie heeft een lang seizoen, maar in de wintermaanden groeit dat toch niet echt. Winterpostelein is dan een goed alternatief, is wat aardachtiger maar zorgt ook voor die mooie groene kleur. Omgekeerd kan ook natuurlijk: vind je geen postelein? Spinazie is makkelijker te krijgen!
Slaatjes!
Een slaatje is meer iets voor de warme maanden, maar ook in de winter heb ik soms nood aan een toefje vers groen. ‘s Winters groeit sla van nature niet echt, maar veldsla is een uitzondering. Molsla* groeit ook het hele jaar door, en om het af te maken kan je ook wat witloof toevoegen aan je winters slaatje!
*Molsla zijn paardebloembladeren. En ja, je kan dat eten. Smaakt beetje naar rucola.
Er zijn natuurlijk ook groenten die een zomer- en wintervariant hebben, zoals wortelen, postelein, truffels, … Of groenten die vrijwel het hele jaar door gemakkelijk te kweken zijn of goed bewaren, zoals champignons, prei of ajuinen.
Voor wie wat minder thuis is in seizoensgroenten, ik heb een Excelletje met een overzicht. Omdat Excels niet erg sexy zijn, hebben we ook een schoner exemplaartje op een (grooot) papier. Laat maar weten als je er eentje wil!
Diepvries, blik, en nog wat andere keukentrucs
Helaas hebben niet alle groenten zo’n smaaktegenhanger. Als dat het geval is, bijvoorbeeld voor tomaten, zoek ik mijn heil in blik en diepvries. Want laten we eerlijk zijn: tomaten in blik hebben meer smaak dan verse tomaten in de winter. Diepvriesspinazie werkt uitstekend voor soepen of curry’s met spinazie, en schorseneren uit de diepvries zijn gewoon een pak handiger dan verse, met al dat kuiswerk en zo. Sommige groenten zijn ook zelden vers te krijgen, zoals erwtjes, tuinbonen en edamame, dus die kan je steeds op voorraad houden in je diepvries (of in blik, maar persoonlijk vind ik erwtjes in blik maar niks). Ook voor fruit kan je je toevlucht nemen tot blik en diepvries: bessen bijvoorbeeld voor een smoothie of taart, kan je perfect vervangen door de diepvriesversies.
Maar ook niet alles is zomaar in blik of diepvries te verkrijgen. En groenten met een zeer specifieke smaak, zoals venkel, en kruiden kan je niet zomaar vervangen door iets anders. Maar ik heb wel wat trucjes om dat te omzeilen. Zo vervang ik venkel door een neutrale groente (bv. paksoi) en voeg wat pastis of steranijs toe aan het gerecht om te compenseren voor de typische anijssmaak van venkel. Als ik geen verse look in huis heb, gebruik ik look uit een tube – is ook veel minder werk – en in plaats van verse gember voeg ik een geut Gimber toe.
En dan zijn er nog gedroogde ingrediënten. Een eeuwigheid te bewaren, en dus altijd handig om in huis te hebben. Voor champignons bijvoorbeeld is dat een interessante piste, en ook fruit droogt goed dankzij zijn hoge suikergehalte. Probeer ook eens gevriesdroogd fruit: duur, maar is wel superieur qua smaak in vergelijking met gewoon gedroogd.
En kruiden kan je uiteraard ook meestal wel in gedroogde versie krijgen. Voor veel kruiden, zoals tijm, rozemarijn en oregano is dat prima, maar voor andere zijn de droge versies absoluut geen vergelijk met het verse spul. Basilicum en dragon, salie en peterselie bijvoorbeeld. Je hebt wel diepvriesversies, en die zijn best goed. Van salie kan je ook zelf de blaadjes invriezen. Basilicum kan je ook vervangen door olie die verrijkt is met de smaak van basilicum.
Sommige smaken houden we misschien gewoon beter in het seizoen?
Een hele resem trucjes, maar sommige gerechten moet je misschien gewoon laten voor wat ze zijn als één van de key ingrediënten niet te krijgen is. Asperges horen bij de lente, en komkommers en aubergines bij de zomer. En buiten de wintermaanden heb ik gewoonlijk ook niet zo veel zin in rode kool. Maar met wat creativiteit, en een slimme voorraadkast, kom je gewoonlijk wel ver.
