Een druppel op een hete plaat? Goh ja, misschien wel, maar Ieder beetje helpt, daar gaan we van uit hé. De aanpassingen hoeven dus niet eens zo drastisch te zijn. Wat kan je overwegen?
Koop en eet niet te veel
De meeste mensen overschatten schromelijk wat een mens kan eten op zo’n feest, of zijn als de dood om iets te kort te hebben. Dus slaan ze voor de zekerheid maar dubbel zoveel in als eigenlijk nodig. Als je weg kan met de gigantische overschotten is dat ook niet zo’n probleem. Maar als je met erg bederfbare producten zit, die je moeilijk kan invriezen of herwerken, is dat vooral heel, heel erg jammer.
En er is een tweede probleem als je de mensen veel te veel eten voorschotelt, namelijk dat iedereen de neiging heeft om veel te veel te eten. Hapjes, voorgerecht, hoofdgerecht, dessert en nog wat versnaperingen bij de koffie: het blijft vaak maar komen. En dat is een heel trieste manier van voedselverspilling, want eten als je lichaam het niet nodig heeft, werkt alleen maar gezondheidsproblemen in de hand. Je smijt het nog beter weg, dan ‘het er toch maar bij te proppen’. Dus spreid je gerechten over een voldoende lange periode, en doe wat meer op z’n Frans: veel gangen, maar kleine porties.
Meer aandacht voor groenten
Ik snap dat de meesten toch wel liefst feesten met een stukje vlees of vis. Maar dat neemt niet weg dat groenten toch wel wat meer aandacht verdienen tijdens de feesten. Door al simpelweg de verhouding groenten versus vlees/vis te verhogen, ben je niet alleen duurzamer bezig, het is ook een pak goedkoper én de vegetariërs in je gezelschap zullen je dankbaar zijn. Want laat ons eerlijk zijn, in de meeste gezelschappen is er intussen wel al ééntje die helemaal niet zo blij is met al dat vlees.
Zorg ook voor verschillende soorten groentjes, en maak ze op een lekkere manier klaar. Dat hoeft niet zo moeilijk te zijn: een oven is een zeer dankbaar instrument als je groenten lekker wil klaarmaken, en wat verse kruiden en/of specerijen kunnen ook een wereld van verschil maken. Inspiratie is genoeg te vinden online, of in de talloze kookboeken die voornamelijk groente-minded zijn. Mijn persoonlijke favorieten zijn Simpel van Ottolenghi, en dit pareltje van Myllymäki, een Zweedse chef-kok.
Duurzame(re) delicatessen
Kreeften, oesters, kaviaar en foie gras. Voor sommigen hoort het er nu eenmaal bij. Jammer genoeg hebben veel van deze delicatessen geen al te goede reputatie op gebied van duurzaamheid. Oesters zijn over het algemeen geen probleem. Kreeften en kaviaar al een pak minder. De kans op overbevissing bij kreeften is groot, en kreeften blijken een belangrijke rol te spelen in de ecosystemen in zee. Check dus voor kreeften zéker het MSC-label, dat enkel wordt toegekend aan producten uit duurzame visserij.
De kaviaarproductie is ook niet gekend als de meest duurzame. De arme steur is zó geliefd voor zijn eitjes, dat hij intussen serieus bedreigd is. Daarbij steun je er, als je niet oplet, ook heel wat maffiapraktijken mee. Gelukkig is de Royal Belgian Caviar, die met gekweekte vissen werkt, als duurzamere optie. En dan is er ook nog de onechte kaviaar, de lompviseitjes, die afkomstig zijn van de Snotolf. De vangst is veel beperkter, en dus niet echt belastend voor het visbestand. Persoonlijk vind ik dat even lekker, en het is ook stúkken goedkoper. Nóg duurzamer is de namaak-kaviaar op basis van algen, maar die smaakt wel een beetje anders … allez, je moet er voor zijn.
Nu we toch bezig zijn over zeevruchten. Ook de scampi’s en zelfs onze Noordzeegarnalen zijn niet bijzonder duurzaam. Zeker gepelde garnalen, die met het vliegtuig zijn vervoerd om te laten pellen, roepen wel wat vraagtekens op. Er zijn wel garnalen die hier met de hand gepeld zijn, maar dat zie je ook aan de prijs. Chemisch gepelde garnalen (die in een zuurbad worden gesmeten) zijn een pak goedkoper. Of nog beter: ongepeld. Bij ons thuis worden ze gewoon ongepeld op tafel gezet, en dan zit iedereen gezellig te prutsen met die garnalen.
En dan is er ook nog foie gras. Op gebied van dierenwelzijn een erg controversieel product, en met recht en reden. Helemaal hetzelfde is het niet, maar misschien kan je overwegen om over te schakelen op gewone paté. Alle dieren die gekweekt worden voor het vlees, hebben namelijk ook een lever, en die heeft ook de typische leversmaak, zij het minder vet. Zelf heb ik al eens paté gemaakt van kippenlevertjes, en dat was supergemakkelijk en zeker even lekker. En spotgoedkoop trouwens, want gewone lever is vaak een ‘bijproduct’.
Er is ook een plantaardig alternatief, de ‘Faux Gras’, maar daarover zijn de meningen verdeeld. Intussen zijn er zowel in België als in Frankrijk ook startups bezig met de ontwikkeling van foie gras op basis van in vitro gekweekte cellen, aka ‘kweekvlees’. Dieren komen er niet meer aan te pas, en als alles goed gaat, is het in principe verder krak hetzelfde. Maar daarvoor moeten we nog een beetje geduld uitoefenen.
Hou het bij de groentjes van het seizoen
De verleiding is groot om ook met wat chiquere groenten en fruit af te komen bij het feestmenu zoals asperges en besjes. Maar aangezien die hier nu niet groeien, moeten die van heel ver komen. Voor groenten en fruit die met de boot of de trein naar hier worden gebracht, zoals bananen, mango’s of avocado’s valt dat goed mee op gebied van duurzaamheid. Maar asperges, boontjes en besjes komen gewoonlijk met het vliegtuig, en dat is niet alleen een kostelijke affaire, maar ook erg belastend voor het klimaat. Ook de groenten en fruit die uit de serres komen, zoals tomaten en aardbeien hebben ontzettend veel energie verbruikt om die serres te verwarmen. Met de huidige energieprijzen zal je dat ook wel zien aan de prijs.
Terwijl er zoveel fantastische groenten zijn die nu wél te verkrijgen zijn. Denk maar aan pompoenen, witloof, allerhande soorten champignons, knolselder, worteltjes en bietjes, verschillende soorten kolen, rammenas, aardpeer, zoete aardappelen, enz. En voor een tomatensaus kan je evengoed tomaten uit blik gebruiken.
Veel moeite kosten deze tips niet, en al zeker geen geld, integendeel. Gewoon twee keer nadenken bij je inkopen voor het feestmaal…
