Bijna 30% van de eiwitten waar ons lichaam uit is opgebouwd, is collageen. En het zit werkelijk overal: in onze botten, in het bindweefsel, in de tanden, in onze spieren, etc. Letterlijk verbindt collageen alle weefsels in ons lichaam en zorgt het voor de integriteit, elasticiteit en het herstel van huid, kraakbeen en botten. Dus dat is nogal wat!
Een leuk weetje trouwens: de naam komt van het Griekse woord kólla, wat letterlijk lijm betekent.
Collageen in ons lichaam
Onze huid bestaat voor maar liefst 75% uit collageen. Dit eiwit zorgt ervoor dat onze huid elastisch en soepel blijft. Hoe ouder we worden, hoe minder collageen ons lichaam produceert. Vanaf eind 20 (ja, vanaf dan al!) verlies je ongeveer 1% collageen per jaar, met de gekende huidveroudering als gevolg. Collageen ken je daarom misschien als ingrediënt van gezichtscrèmes en andere huidverzorgings-producten, maar eigenlijk is de molecule simpelweg té groot om via onze huid opgenomen te worden.
90% van het (organisch) materiaal in onze botten bestaat uit collageen en vormt een soort flexibel raamwerk waaraan calcium verbindingen toegevoegd worden voor extra stevigheid. Een continue cyclus van beenvorming en – afbraak zorgt ervoor dat jaarlijks ongeveer 15% van de botmassa vervangen wordt bij gezonde volwassenen. De collageen productie in ons lichaam piekt rond de leeftijd van 20, en naarmate we ouder worden, vertraagt ons metabolisme waardoor ook mettertijd meer botmassa verloren gaat dan dat er wordt aangemaakt, wat resulteert in fragielere botten die makkelijker breken.
En dan zijn er nog de ligamenten en kraakbeen, die voor ongeveer 70% uit collageen bestaan, en pezen voor 85%. Al deze structuren komen samen in onze gewrichten. Dus om soepel en comfortabel te kunnen bewegen en pijnlijke gewrichten te vermijden, is collageen ook hier van kapitaal belang.
En het lijstje is nog niet compleet …
Want collageen vormt ook de structurele basis van haar en nagels, en zorgt daar voor een stevige, soepele structuur. Het heeft ook verschillende functies bij de wondheling, en wordt daarom ook gebruikt als materiaal voor medische kompressen en gels voor wonden. Daarnaast wordt het vaak aangeprezen bij bodybuilders en sporters omdat het spierherstel en -opbouw kan ondersteunen.
Niet via crèmes dus, maar hoe dan wel?
Zoals gezegd is de molecule eigenlijk te groot om via de huid te worden opgenomen, waardoor crèmes dus niet het ideale vehikel zijn om onze huid te voorzien van extra collageen. Maar hoe dan wel onze collageenstock op peil houden? De meest effectieve manier om collageen of de bestanddelen ervan in voldoende mate binnen te krijgen, is via onze voeding. Collageen komt veel voor in ons lichaam en vind je dus ook in de botten en huiden van runderen, varkens, kippen, vissen, etc.
Eigenlijk eten wij al heel lang collageen, onder de vorm van bouillon of gelatine bijvoorbeeld. En in Aziatische landen weten de vrouwen verduiveld goed dat het vel van kip en vis goed is voor de huid. Onder het motto: “what comes from skin, is good for your skin”. Logisch toch!
Maar de moderne consument neemt nog maar zelden tijd om een eigen bouillon te trekken van botten en viskoppen en ook de huid van dieren eten we doorgaans niet meer op. Met het huidige eetpatroon krijgen wij dus slechts een beperkte hoeveelheid van het benodigde collageen binnen.
Een gezond en gevarieerd voedingspatroon is sowieso erg belangrijk, maar onze collageen aanmaak kunnen we ook met collageen supplementen stimuleren. Wanneer je bij voorbaat al weet dat je niet wekelijks een bouillon van vishuiden gaat trekken is een collageen supplement een gemakkelijke toevoeging.
De bouwstenen waaruit collageen is opgebouwd, de zogenaamde peptiden, worden vlot opgenomen door ons lichaam en worden via de bloedstroom snel getransporteerd naar de plaatsen waar het nodig is. In de gewrichten, botten, huid wordt collageen aangemaakt met de aangeleverde bouwsteentjes. Vitamine C stimuleert de aanmaak van collageen in ons lichaam, dus wanneer je ook nog dagelijks fruit en groenten eet rijk aan vitamine C, zoals citrusvruchten, bosbessen, aardbeien, ben je echt goed bezig.
